![]() |
![]() |
Birds(Updated September 11, 2012)Agelaius phoeniceus - redwing blackbird, tordo sargento; sqway qlucá:w, sqway qlyucá:w, sqway qlyu:cá:w, sqway qlyucá:w, sqway qlucá:wq (Cocopa) Aphelocoma ultramarina - gray-breasted jay, chara pecho gris; 'suul (Kiliwa) Aquila chrysaetos - golden eagle, águila real; ti'payu (Kiliwa); ech-pah (Kumeyaay) Asio otus - long-eared owl, búho cara café; 'huusuwaan (Kiliwa) Athene cunicularia - burrowing owl; hu'yiwha'kwi'hi' (Kiliwa); màtknywáy (Cocopa) Auriparus flaviceps - verdin, baloncillo; ksmany, kwsmany (Cocopa) Bubo virginianus - great horned owl, búho cornudo; cu:pí:c, copit, kechupit (Cocopa); áú (Kumeyaay)
Buteo sp. - western red-tailed hawk; xma pkwya:w (Cocopa); pkwalu (Kiliwa) Buteo swainsoni - Swainson's hawk, aguililla de Swainson; kp'u:ny (Cocopa) Callipepla californica - California quail, codorniz californiana; xmmil (Kiliwa) Callipepla gambelii - Gambel's quail, codorniz chiquiri; xma'piyltkwayq (Kiliwa); xmàkuká:k, kuká:k (Cocopa)
Calypte costae - Costa's hummingbird, colibrí cabeze violeta; nyírnyír (Cocopa) Campylorhynchus brunneicapillus - cactus wren, guitacoche; tinkil, ha'xqhaqkwkuus (Kiliwa); xálxál (Cocopa) Caracara plancus - crested caracara, caracara quebrantahuesos
Cardinalis cardinalis - northern cardinal, cardenal rojo; xlytiš 'axwát (Cocopa) Cathartes aura - turkey vulture, zopilote aura; txaasii (Kiliwa); esê (Paipai); saiye (Cocopa)
Catherpes mexicanus - canyon wren, chivirín barranqueño; hah-moo-koop (Kumeyaay) Centurus uropygialis - Gila woodpecker; šc'u:ny (Cocopa); esun (Kumeyaay) Charadrius vociferus - killdeer, chorlo tildío; crí:s (Cocopa) Chordeiles acutipennis - lesser nighthawk, chotacabras menor; kru (Cocopa); cf. Phalaenoptilus nuttalli Colaptes auratus - northern flicker, carpintero de pechera; kúk-ho, matkwo (Kumeyaay)
Columbina passerina - ground dove, tórtola coquita; kuL (Kumeyaay)
Coragyps atratus - black vulture, zopilote común; 'sii (Kiliwa) Corvus brachyrhynchos - American crow, cuervo americano; 'qhaaqpx'sir (Kiliwa); kak (Kumeyaay)
Corvus corax - common raven, cuervo común; 'qhaaq, akak (Kiliwa); kašákh, kisak (Paipai); qa:q, akak, ka:k (Cocopa); kak, ahaq, xataí (Kumeyaay)
Cyanocitta sp. - bluejay, chara; xmsut 'ukwá, xu:msút 'ukwá (Cocopa) Eremophila alpestris - horned lark, alondra cornuda; twalu'iykwtaayu ("big-headed bird') (Kiliwa) Falco sparverius - American kestrel, cernícalo americano; mspily (Cocopa) Gallinago gallinago - common snipe, agachona común; qwli:c (Cocopa) Gavia immer - common loon, colimbo mayor
Gavia stellata - red-throated loon, colimbo menor
Geococcyx californianus - greater roadrunner, correcaminos norteños; tlpi' (Kiliwa); clpu, celpu (Cocopa)
Glaucidium brasilianum - ferruginous pygmy owl, tecolote bajeño; snpapu (Kiliwa) Grus canadensis - sandhill crane, grulla gris; wukhor (Cocopa); makulk (Kumeyaay) Gymnorhinus cyanocephalus - piñon jay, chara piñonera; kwkhwaa, twalukwml'siwkhwiiw (Kiliwa) Icterus cucullatus - hooded oriole, bolsero encapuchado; škxwas (Cocopa) Lanius ludovicianus - loggerhead shrike, alcaudón verdugo; ya:pír (Cocopa) Larus sp. - gull, gaviota; šmkw'a (Cocopa); kwriit, nuuq'mit, sepáicuchári, spa'ikwcaaqi ("shell dropper") (Kiliwa); taxpú (Paipai) Meleagris gallopavo - wild turkey, guajolote norteño; oRuc (Cocopa) Micrathene whitneyi - elf owl; kwswa:ny, kswa:ny (Cocopa); cf. Micropallas whitneyi Micropallas whitneyi - elf owl; kwswa:ny, kswa:ny (Cocopa); cf. Micrathene whitneyi Mimus polyglottos - northern mockingbird, centzontle norteño; sman, twaluha'pmcaw (Kiliwa); šàkwi:lá:, šakwila, eshakuila (Cocopa); sinsonte, išakwilao, cakwillaú, tuwilaú (Kumeyaay)
Myiarchus cinerascens - ashthroated flycatcher, papamoscas cenizo; kpci:ly (Cocopa); cf. Tyrannus verticalis Otus kennicottii - western screech owl, tecolote occidental; ckuk (Cocopa) Parabuteo unicinctus - Harris' hawk, aguililla rojinegra; xminu (Kiliwa) Pelicanus sp. - pelican; 'qhayu (Kiliwa); kewnyioe, kny'uy, kwnyu:y, kwineu'i (Cocopa)
Pelecanus occidentalis - brown pelican, pelícano pardo
Phalacrocorax sp. - cormorant, cormorán
Phalaenoptilus nuttallii - common poorwill, tapacamino tevíi; kru (Cocopa); tow-lówk (Kumeyaay); cf. Chordeiles acutipennis Picoides villosus - hairy woodpecker, carpintero velloso-mayor; kwxu'tit (Kiliwa) Pipilo aberti - Abert's towhee, toquí enmascarado; xlytiš (Cocopa) Piranga rubra - summer tanager, tángara roja; šàkwri:má (Cocopa); cf. Pyrocephalus rubinus Podiceps caspicus - eared grebe, zambullidor
Podilymbus podiceps - pied-billed grebe, zambullidor pico grueso; qwa:qúl, kwa:kúl, kwaqú:r (Cocopa); cf. red-cheeked heron Progne subis - purple martin, golondrina azulnegra; xmka (Cocopa) Pyrocephalus rubinus - vermilion flycatcher, mosquero cardenal; šàkwri:má (Cocopa); cf. Piranga rubra Scardafella inca - Inca dove; lku:'axwát (Cocopa) Sturnella neglecta - western meadowlark, pradero occidental; lxa:ksí:t, xa:ksí:t (Cocopa); petLatk (Kumeyaay) Toxostoma curvirostre - curve-billed thrasher, cuitlacoche pico curvo; xlytiš k'u:k (Cocopa) Toxostoma redivivum - California thrasher, cuitlacoche californiano; twaluha'xphaqkwkuus (Kiliwa) Tyrannus sp. - kingbird, tirano; kpci:ly (Cocopa); chech-én (Kumeyaay) Tyto alba - common barn owl, lechuza de campanario; 'huu, psaak (Kiliwa) Xanthocephalus xanthocephalus - yellow-headed blackbird; sqway caxá:r (Cocopa) Zenaida asiatica - white-winged dove, paloma ala blanca; lku:ku:'á (Cocopa) Zenaida macroura - western mourning dove, paloma huilota; xw' (Kiliwa); li:kú:, lku:, lku: capay, lku: kwapá (Cocopa); kiyaskwi (Kumeyaay)
Zonotrichia leucophrys - white-crowned sparrow, gorrión corona blanca; nymkur sa:xwá:k, kur sa:xwá:k (Cocopa) COMMON NAME OR HIGHER TAXON ONLY bird, pájaro; ša (Cocopa); twalu (Kiliwa). Bird species: císcís, kwcam, kwicum xmamúly, ša' limeš, cimkwira, han miši:p, celkilkel, homomul, hamkwail, ha kwis, ša celapu, kwicem, mas (Cocopa); chimkál, iyxta'kn'aap, kusaul, kwkhwaq, miñiscuíspí, mnykwspi', pankwkwa, semán, sa'hlkus, sa'kwkwaa, sá'temú, sa'tmuw, sa'x'lthis, sa'xma', tma', tokwil, twaluha'kwpmcaw, twaluha'kwxphaqkwkuus ("long-beaked bird"), twalutkwhiiyp ("devil bird"), 'uha'kwnykwwaayu ("rock nester"), xta'ciinkwpnaq ("reed around neck"), ''yaawha'ltwalu (Kiliwa); hanuchip, kwasaman, miutkwa, aku, akoit', tiñakum (Kumeyaay)
blackbird, toti; sqway, sokhwe (Cocopa). Blackbird species: sqway wi: (Cocopa) dove, paloma, Columbidae; hauwih (Kiliwa); kuwiv (Paipai); ilaku (Cocopa); kalyaswi, kurwui, tikemu (Kumeyaay)
duck, pato; nyimí: (Cocopa). Duck species: twaluxa'kwpaat (Kiliwa); ša nyiyá lypalá:p, šà:xá:ny, ša 'axá:ny (Cocopa)
duck/goose, pato/ganso, Anatidae; kešá ha'lyák ("water bird") (Paipai) eagle, águila; esa' (Paipai); ispa (Cocopa); ešpa, spá, 'ehpaa (Kumeyaay); ešá
egret, garceta, Ardeidae.
game bird, pájaro de caza; ; xma lyayák (Cocopa) goose, ganso; ya:lák (Cocopa); lalk (Kumeyaay)
hawk, gavilán; ma:ly kwsaw, pikwály (Cocopa). Hawk species: šmkyu:l, šmkwyu:l, šemkwiyul, xu:mswí, seur, suuR, su'ur, bikwaL (Cocopa); cwiluhwaa, xc'uruha' (Kiliwa); kaviña, ku:ñ;'kwi'nyá, pek'wal, pElwáL, pukwa:l, sokwlnyEnák, tsaharptsü (Kumeyaay). Hawk or owl species: s'ur (Cocopa)
heron or egret, garza o garceta; xanymšáp (Cocopa)
hummingbird, chuparrosa, Trochilidae; t'msuq (Kiliwa) kingfisher, martin pescador, Alcedinedae; xanyšpá (Cocopa) ocean bird species; šakwá:k (Cocopa) owl, tecolote, Strigidae; iyú (Paipai); u'u (Kumeyaay)
quail, codorniz; xamá matuyák (Paipai); kuká:k (Cocopa); kahuma kakak (Kumeyaay)
red-cheeked heron; qwa:qúl, kwa:kúl, kwaqú:r (Cocopa); (cf. pied-billed grebe.) sandpiper, Scolopacidae
swallow, golondrina, Hirundinidae; pnwiitu (Kiliwa) thrush, zorzal; twalusmilkw'siiyu ("yellow breast bird") vulture, zopilote; esei (Paipai); šayí:, šayi (Cocopa); ša:i, ci'i (Kumeyaay). Varieties: šayi ha'a, šayi kwes, šayi ramas (Cocopa)
water bird species: ptam (Kiliwa); nykw'a, nyikwa'a, ša kálkál, šmkw'ul, šqiw, xanycták, xnyily (Cocopa) woodpecker, carpintero; t'lphuu (Kiliwa). Variety: red-headed woodpecker; watho (Kumeyaay) |